Πρωτότυπος τίτλος: Ένα πλοίο για την Παλαιστίνη
Αγγλικός τίτλος: A ship to Palestine
Η υπόθεση
Ο Ιορδάνης Κύρογλου (Θεοδόσης Ζάννης) είναι ένας πλούσιος ιδιοκτήτης κάποιας βιομηχανίας σ' ένα λιμάνι στον Νότο της Πελοποννήσου. Μαζί με τον Γιατράκο (Γιώργο Κοψιδά), τον αρχηγό της αστυνομίας, προσπαθεί να συλλέξει πληροφορίες για την έλευση του πλοίου "Ναόμι", που έρχεται από τον Παναμά μεταφέροντας σιτάρι. Η κόρη του Κύρογλου, του αρχηγού των Μασόνων, συνευρίσκεται με τον Γερμανό ακόλουθο του πατέρα της, Κουρτ (Ιερώνυμο Καλετσάνο), όμως στην προσπάθειά της να μάθει ποιός ευθύνεται για τον θάνατο της Εβραίας μητέρας της, ερωτεύεται έναν Παλαιστίνιο αντάρτη, τον Αμπντουλά (Μανώλη Παπαδάκη). Ταυτόχρονα, μέσα από πλάνα αρχείου της εφημερίδας "Η φωνή" ακούγονται οι ιστορίες διαφόρων γυναικών των Βαλκανικών κι Ανατολικών χωρών.
Η κριτική
Ο Νίκος Κούνδουρος, μετά από την μακρόχρονη προσφορά του στον ελληνικό κινηματογραφικό χώρο, δημιουργεί μια πολύπλοκη κι αρκετά ιδιαίτερη ταινία, για την οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να μιλήσει κανείς, καθώς μέσα στις δυο ώρες διάρκειάς του το "Ένα πλοίο για την Παλαιστίνη" προβάλλει μια πληθώρα πολιτικών θεμάτων που με μεγάλη δυσκολία θα μπορούσαν να συνδυαστούν αρμονικά σε μια δίωρη παραγωγή.
Ως κεντρικό άξονα για την ανάπτυξη της ιστορίας του, ο μεγάλος Έλληνας δημιουργός, χρησιμοποιεί την πραγματική ιστορία ενός πλοίου που μετέφερε σίτο από τον Παναμά και τα ίχνη του χάθηκαν ανάμεσα στη Σύμη και την Ρόδο. Το πλοίο όμως αυτό, δεν κάνει ποτέ την εμφάνισή του επί της οθόνης κι οι μόνες πληροφορίες που δίνονται στον θεατή βασίζονται σε εικασίες και στην ελπίδα ότι υπάρχει κάποιο πρόσωπο, το οποίο θα γνωρίζει κάτι περισσότερο από τους υπόλοιπους χαρακτήρες. Κανείς όμως δεν γνωρίζει αν τα όσα λέγονται για το "Ναόμι" είναι αληθή και η αμφιβολία υπάρχει διάσπαρτη καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο λοιπόν, θα μας συστηθεί ένας βαθύπλουτος Έλληνας Μασόνος, ο οποίος ό,τι έχει καταφέρει το οφείλει στον γάμο του με μια πλούσια Εβραία, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή. Αν λάβουμε υπ' όψιν μας την επαναλαμβανόμενη ρήση ότι οι Εβραίοι είναι το χρήμα κι οι Μασόνοι η εξουσία, τότε εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε τον συμβολισμό του γάμου αυτού, αλλά και την συνεχή επαφή της εξουσίας με τον αρχηγό της αστυνομίας, που παρουσιάζεται ως το κράτος.
Επίσης, δεδομένης της συμμετοχής των Εβραίων στην ταινία, θα μπορούσε να δικαιολογήσει κανείς και την ύπαρξη των Παλαιστινίων, αλλά και την παρουσία ενός Γερμανού Ναζί. Αυτό που μπερδεύει όμως τον θεατή και τον οδηγεί σε σύγχυση είναι ο συνδυασμός όλων των παραπάνω, μαζί με την αναφορά στον τύπο, στις μαρτυρίες των γυναικών που ήρθαν στην Ελλάδα αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, την οποία ποτέ τους δεν πλησίασαν και στον έρωτα της κόρης του Μασόνου και της Εβραίας με τον Παλαιστίνιο αντάρτη. Μπορεί η τελευταία ν' αποτελεί θεωρητικά τον συνδετικό κρίκο όλων αυτών, καθώς εκείνη σχετίζεται με δεσμούς αίματος με τον Κύρογλου, εκείνη δουλεύει στον τύπο, εκείνη έχει τραβήξει τα πλάνα αρχείου με τις μαρτυρίες, εκείνη συνουσιάζεται με τον Γερμανό κι ερωτεύεται τον Άραβα, όμως πέραν μιας άκρως επιφανειακής συνάφειας, είναι ακατανόητη η ύπαρξη τόσο πολλών και διαφορετικών νοηματικών.
Παράλληλα, ακόμη κάτι που ξενίζει είναι ο απόλυτα αποστειρωμένος σκηνικός χώρος, ο οποίος δεν ταιριάζει σε κανένα γνωστό χωρο-χρόνο, οι ερμηνείες των ηθοποιών οι οποίες είναι ανάλογες μιας αρχαίας τραγωδίας και πλήρως ακατάλληλες για μια σύγχρονη ταινία κι ο λόγος αυτών, που αντί να απευθύνεται έμμεσα στον θεατή μέσω του μεταξύ των ηρώων διαλόγου, απευθύνεται άμεσα σ' αυτόν μέσω της οπτικής επαφής με τον κινηματογραφικό φακό.
Με άλλα λόγια, κανείς δεν μπορεί ν' αμφισβητήσει έναν καθιερωμένο σκηνοθέτη, όπως είναι ο Νίκος Κούνδουρος και σίγουρα κατά την παρακολούθηση του νέου του πονήματος, το κοινό θα κληθεί ν' ανακαλύψει και ν' αποκρυπτογραφήσει συμβολισμούς και "κατηγορώ" του δημιουργού του. Το ζήτημα όμως είναι ότι παρά τα πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα στα οποία μπορεί να καταλήξει έκαστος, νομίζω ότι είναι αδύνατον να δοθεί μιας σαφής και σφαιρική εικόνα επί του συνόλου, καθώς τα επί μέρους παραμένουν έως τους τίτλος τέλους ασύνδετα, αφήνοντας μια ασυνάρτητη αίσθηση, χωρίς ν' αποκλείεται βέβαια αυτός να είναι κι ο σκοπός.
Ο Νίκος Κούνδουρος, μετά από την μακρόχρονη προσφορά του στον ελληνικό κινηματογραφικό χώρο, δημιουργεί μια πολύπλοκη κι αρκετά ιδιαίτερη ταινία, για την οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να μιλήσει κανείς, καθώς μέσα στις δυο ώρες διάρκειάς του το "Ένα πλοίο για την Παλαιστίνη" προβάλλει μια πληθώρα πολιτικών θεμάτων που με μεγάλη δυσκολία θα μπορούσαν να συνδυαστούν αρμονικά σε μια δίωρη παραγωγή.
Ως κεντρικό άξονα για την ανάπτυξη της ιστορίας του, ο μεγάλος Έλληνας δημιουργός, χρησιμοποιεί την πραγματική ιστορία ενός πλοίου που μετέφερε σίτο από τον Παναμά και τα ίχνη του χάθηκαν ανάμεσα στη Σύμη και την Ρόδο. Το πλοίο όμως αυτό, δεν κάνει ποτέ την εμφάνισή του επί της οθόνης κι οι μόνες πληροφορίες που δίνονται στον θεατή βασίζονται σε εικασίες και στην ελπίδα ότι υπάρχει κάποιο πρόσωπο, το οποίο θα γνωρίζει κάτι περισσότερο από τους υπόλοιπους χαρακτήρες. Κανείς όμως δεν γνωρίζει αν τα όσα λέγονται για το "Ναόμι" είναι αληθή και η αμφιβολία υπάρχει διάσπαρτη καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας.
Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο λοιπόν, θα μας συστηθεί ένας βαθύπλουτος Έλληνας Μασόνος, ο οποίος ό,τι έχει καταφέρει το οφείλει στον γάμο του με μια πλούσια Εβραία, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή. Αν λάβουμε υπ' όψιν μας την επαναλαμβανόμενη ρήση ότι οι Εβραίοι είναι το χρήμα κι οι Μασόνοι η εξουσία, τότε εύκολα μπορούμε να κατανοήσουμε τον συμβολισμό του γάμου αυτού, αλλά και την συνεχή επαφή της εξουσίας με τον αρχηγό της αστυνομίας, που παρουσιάζεται ως το κράτος.
Επίσης, δεδομένης της συμμετοχής των Εβραίων στην ταινία, θα μπορούσε να δικαιολογήσει κανείς και την ύπαρξη των Παλαιστινίων, αλλά και την παρουσία ενός Γερμανού Ναζί. Αυτό που μπερδεύει όμως τον θεατή και τον οδηγεί σε σύγχυση είναι ο συνδυασμός όλων των παραπάνω, μαζί με την αναφορά στον τύπο, στις μαρτυρίες των γυναικών που ήρθαν στην Ελλάδα αναζητώντας μια καλύτερη ζωή, την οποία ποτέ τους δεν πλησίασαν και στον έρωτα της κόρης του Μασόνου και της Εβραίας με τον Παλαιστίνιο αντάρτη. Μπορεί η τελευταία ν' αποτελεί θεωρητικά τον συνδετικό κρίκο όλων αυτών, καθώς εκείνη σχετίζεται με δεσμούς αίματος με τον Κύρογλου, εκείνη δουλεύει στον τύπο, εκείνη έχει τραβήξει τα πλάνα αρχείου με τις μαρτυρίες, εκείνη συνουσιάζεται με τον Γερμανό κι ερωτεύεται τον Άραβα, όμως πέραν μιας άκρως επιφανειακής συνάφειας, είναι ακατανόητη η ύπαρξη τόσο πολλών και διαφορετικών νοηματικών.
Παράλληλα, ακόμη κάτι που ξενίζει είναι ο απόλυτα αποστειρωμένος σκηνικός χώρος, ο οποίος δεν ταιριάζει σε κανένα γνωστό χωρο-χρόνο, οι ερμηνείες των ηθοποιών οι οποίες είναι ανάλογες μιας αρχαίας τραγωδίας και πλήρως ακατάλληλες για μια σύγχρονη ταινία κι ο λόγος αυτών, που αντί να απευθύνεται έμμεσα στον θεατή μέσω του μεταξύ των ηρώων διαλόγου, απευθύνεται άμεσα σ' αυτόν μέσω της οπτικής επαφής με τον κινηματογραφικό φακό.
Με άλλα λόγια, κανείς δεν μπορεί ν' αμφισβητήσει έναν καθιερωμένο σκηνοθέτη, όπως είναι ο Νίκος Κούνδουρος και σίγουρα κατά την παρακολούθηση του νέου του πονήματος, το κοινό θα κληθεί ν' ανακαλύψει και ν' αποκρυπτογραφήσει συμβολισμούς και "κατηγορώ" του δημιουργού του. Το ζήτημα όμως είναι ότι παρά τα πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα στα οποία μπορεί να καταλήξει έκαστος, νομίζω ότι είναι αδύνατον να δοθεί μιας σαφής και σφαιρική εικόνα επί του συνόλου, καθώς τα επί μέρους παραμένουν έως τους τίτλος τέλους ασύνδετα, αφήνοντας μια ασυνάρτητη αίσθηση, χωρίς ν' αποκλείεται βέβαια αυτός να είναι κι ο σκοπός.
Βαθμολογία: 1,5/5
Τα σχετικά
Ελληνικό δράμα του 2012, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Κούνδουρου, διάρκειας 120 λεπτών, με βασικούς πρωταγωνιστές τους Θεοδόση Ζάννη, Γιώργο Κοψιδά, Εύα Ψυλλάκη, Μανώλη Παπαδάκη, Ιερώνυμο Καλετσάνο, Ερρίκο Λίτση, Αγάπη Μανουρά, Δέσποινα Μοίρου και Ελένη Κωνσταντίνου.
Οι σύνδεσμοι
ΤΡΑΒΑ ΓΑΜΗΣΟΥ ΜΩΡΗ ΜΟΥΝΟΨΕΙΡΑ ΠΟΥ ΘΑ ΜΙΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΕΓΑ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣΚΑΤΟΚΑΡΓΙΟΛΑ.