Πρωτότυπος/Αγγλικός τίτλος: Holy motors
Η υπόθεση
Ο Oscar (Denis Lavant) είναι ένας ηθοποιός που μέσα σε 24 ώρες καλείται να παίξει διάφορους ρόλους σε μια σειρά ετερόκλητων σεναρίων. Ως μεταφορικό μέσο, χρησιμοποιεί μια λιμουζίνα, στην οποία τρώει, κοιμάται κι αλλάζει κι ως οδηγό, και μοναδική σταθερή συντροφιά στη διάρκεια της ατελείωτης ημέρας του, έχει την Céline (Edith Scob). Εκτός των άλλων, θα του ζητηθεί να ενσαρκώσει, μια ζητιάνα, έναν σάτυρο/καλικάντζαρο, έναν πατέρα, ένα δολοφόνο, έναν ετοιμοθάνατο, έναν οικογενειάρχη, κ.α.
Η κριτική
Το "Holy motors" δεν είναι μόνο μια ανατρεπτική ταινία στην οποία είναι δύσκολο ν' ασκηθεί κριτική, αλλά είναι μια ταινία που είναι εξ' ίσου δύσκολο να οριστεί. Με μια πρώτη ματιά, ο χαρακτηρισμός που ενδέχεται να της αποδοθεί είναι αυτός μιας σουρεαλιστικής ταινίας. Με μια δεύτερη ματιά, όμως, είναι απίστευτα ευδιάκριτος ο βαθύς ρεαλισμός που την διέπει.
Το έργο, από την εναρκτήρια σκηνή του, κάνει σαφές το περιεχόμενό του, καθώς προβάλλει μια σκηνή από βωβό φιλμ. Έπειτα βλέπουμε σε μια σκοτεινή κινηματογραφική αίθουσα τους θεατές να παρακολουθούν μια ταινία και τέλος, ένας άνθρωπος ξυπνά, σηκώνεται από το κρεβάτι του, κατευθύνεται σε ένα τοίχο, στον οποίο μ' έναν αλλόκοτο τρόπο θ' ανακαλύψει και θ' ανοίξει μια κρυφή πόρτα, που θα τον οδηγήσει στο θεωρείο του κινηματογράφου, απ' όπου θα παρακολουθήσει το κοινό που παρακολουθεί την ταινία.
Αξίζει εδώ ν' αναφέρω ότι ο άνθρωπος που ξυπνά και καταλήγει να παρακολουθεί το κοινό, είναι ο ίδιος ο συγγραφέας και σκηνοθέτης της ταινίας, Leos Carax. Με αυτόν τον τρόπο, μέσα σε λίγα λεπτά ο θεατής γνωρίζει ότι το περιεχόμενο του έργου που πρόκειται να παρακολουθήσει έχει έναν καθαρά αυτο-αναφορικό χαρακτήρα, δοσμένο μ' έναν τρόπο λίγο παρανοϊκό.
Προσωπικά, πάντα με μάγευαν τ' αυτο-αναφορικά έργα τέχνης. Αυτό τ' ομολογώ. Θεωρώ μαγικό, όταν ένας καλλιτέχνης καταφέρνει να εντάξει εντός της άτυπης θεατρικής ή κινηματογραφικής σύμβασης, κοινού και θεάματος, έναν ακόμη όρο, αυτόν της διπλής σύμβασης που προϋποθέτει την ανάδειξη της διαδικασίας παραγωγής του έργου αυτού. Μπορεί το "Holly motors" να μην είναι ακριβώς ένας καθαρός "κινηματογράφος εν κινηματογράφω", έχει όμως αυτούσιες αυτο-αναφορικές σκηνές και βασίζεται στην παρουσίαση της πρώτης ύλης της έβδομης τέχνης, αυτής του ηθοποιού.
Το παραπάνω σχόλιο, κάλλιστα, θα μπορούσε να παραπέμψει λοιπόν σε μια σινεφίλ ταινία, την οποία μόνο λίγοι θα βρουν ενδιαφέρουσα. Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Το έργο παρακολουθείται ευχάριστα και καταφέρνει να κρατήσει τον υποψήφιο θεατή του, λόγω μιας συνεχούς αλλαγής που εξηγείται μ' έναν παράλογο αλλά αποδεκτό τρόπο, λόγω των εύληπτων συμβολισμών της και κυρίως λόγω των μηνυμάτων που καταφέρνει να περάσει στον κινηματογραφικό θεατή. Χωρίς να καταλαβαίνεις το λόγο, το "Holy motors" σε ρουφά και μένεις να το παρακολουθείς καθηλωμένος, στην αρχή προσπαθώντας να καταλάβεις κι έπειτα από απόλαυση.
Η λιμουζίνα που εκτελεί τα χρέη μεταφορέα, είναι ουσιαστικά η ζωή του Oscar. Η ζωή ενός ηθοποιού στην οποία συνεχώς μασκαρεύεται και γίνεται ένα με τους ρόλους του, συναντά ανθρώπους, οδηγείται στις καταχρήσεις για ν' αντέξει αυτή τη σύγχυση ταυτοτήτων, καταλήγει κάποια στιγμή να χάσει τον εαυτό του μέσα σε όλες τις αλλαγές, τρελαίνεται για λίγο και θυμάται την ζωή του. Όλα τα παραπάνω, με ένα ρεαλιστικό δράμα, δεν θα μπορούσαν να παρουσιαστούν με τόση σαφήνεια. Σ' ένα σουρεαλιστικό δράμα, αντιθέτως, υπάρχει η δυνατότητα ν' απευθυνθείς ευθέως στο θεατή και να μην περιμένεις να κατανοήσει την πραγματικότητα που βλέπει μπροστά του.
Μέσα σ' αυτή τη "γιορτή" χαρακτήρων που μας παρουσιάζει ο Carax, θα δούμε ότι εκτός όλων των μορφών που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος στη ζωή του, σύζυγος, πατέρας, σάτυρος, ζητιάνος, ετοιμοθάνατος, δολοφόνος, περνάνε παράλληλα διάφορα σημαντικά μηνύματα και στιγμές της ζωής. Για παράδειγμα, η κάμερα θα εστιάσει κάποια στιγμή σ' έναν γάμο, ενώ αργότερα σ' ένα όνειρο του Oscar, γίνεται σαφέστατη αναφορά στο θάνατο. Επίσης, ο Oscar θα δούμε ότι στην πραγματική του ζωή, παρακολουθεί την καθημερινότητα του Παρισιού, μέσα από μια οθόνη.
Ίσως ο πιο σοκαριστικός ρόλος του ηθοποιού επίσης, να είναι αυτός του σάτυρου/καλικάντζαρου, αφού εκεί παρουσιάζεται η ανθρώπινη αδηφαγία, η ανάγκη να γυρίσουμε σε μια παλαιότερη εποχή, στα έγκατα της πόλης, που όλα επιτρέπονται, όπως επίσης κι ο χώρος της μόδας και της show-biz γενικότερα. Όμως, η κάθε ιστορία έχει κι από ένα σαφές μήνυμα. Ακόμα κι η σκηνή που ο Oscar παίζει απλά ακορντεόν, φωνάζει ότι αυτό το μουσικό διάλειμμα είναι απαραίτητο τόσο για τον ηθοποιό, όσο και για το θεατή.
Επίσης, αυτή η συνεχής εναλλαγή ρόλων, νομίζω σκόπιμα προσπαθεί να μπερδέψει τον θεατή, έτσι ώστε κάποιες στιγμές να μην μπορεί να καταλάβει τι είναι πραγματική ζωή και τι ρόλος. Κι αυτό, όχι επειδή με το μπέρδεμα θα τον κερδίσει κι άλλο, αλλά γιατί θέλει να δείξει ότι όλοι στη ζωή μας παίζουμε ρόλους και το πιο όμορφο, είναι ότι ακόμα κι αν σου περάσει από το μυαλό η σκέψη ότι το φιλμ που παρακολουθείς, ίσως να δείχνει κι ένα κομμάτι της δικής σου ζωής, ο σκηνοθέτης, φροντίζει πριν το τελείωμα να επιβεβαιώσει αυτή σου την υποψία.
Σε γενικές γραμμές, απευθύνεται σίγουρα σ' ολόκληρο τον καλλιτεχνικό χώρο κι έπειτα στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Η προσωπική μου άποψη, είναι ότι πιθανότατα θ' αρέσει στην πλειοψηφία των θεατών, καθώς μου φαίνεται απίθανο να χαρακτηριστεί από κάποιον "ακατανόητη". Σίγουρα δεν απευθύνεται στους πολύ συμβατικούς θεατές αλλά σ' ένα λίγο πιο ανοιχτόμυαλο κοινό κι οφείλω να ομολογήσω ότι ακόμα κι αν δεν αρέσει, σίγουρα προκαλεί κι εφόσον προκαλεί, πετυχαίνει.
Τα σχετικά
Γαλλικό μυθοπλαστικό δράμα, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Leos Carax, διάρκειας 115 λεπτών, με βασικούς πρωταγωνιστές, τους Denis Lavant, Edith Scob, Kylie Minogue, Eva Mendes, Nastya Golubeva Carax, Elise Lhomeau, Jeanne Disson, Reda Oumouzoune, Zlata, Michel Piccoli, Geoffrey Carey, Annabelle Dexter-Jones και Leos Carax.
Οι σύνδεσμοι
Trailer
Imdb
Rotten Tomatoes
Το "Holy motors" δεν είναι μόνο μια ανατρεπτική ταινία στην οποία είναι δύσκολο ν' ασκηθεί κριτική, αλλά είναι μια ταινία που είναι εξ' ίσου δύσκολο να οριστεί. Με μια πρώτη ματιά, ο χαρακτηρισμός που ενδέχεται να της αποδοθεί είναι αυτός μιας σουρεαλιστικής ταινίας. Με μια δεύτερη ματιά, όμως, είναι απίστευτα ευδιάκριτος ο βαθύς ρεαλισμός που την διέπει.
Το έργο, από την εναρκτήρια σκηνή του, κάνει σαφές το περιεχόμενό του, καθώς προβάλλει μια σκηνή από βωβό φιλμ. Έπειτα βλέπουμε σε μια σκοτεινή κινηματογραφική αίθουσα τους θεατές να παρακολουθούν μια ταινία και τέλος, ένας άνθρωπος ξυπνά, σηκώνεται από το κρεβάτι του, κατευθύνεται σε ένα τοίχο, στον οποίο μ' έναν αλλόκοτο τρόπο θ' ανακαλύψει και θ' ανοίξει μια κρυφή πόρτα, που θα τον οδηγήσει στο θεωρείο του κινηματογράφου, απ' όπου θα παρακολουθήσει το κοινό που παρακολουθεί την ταινία.
Αξίζει εδώ ν' αναφέρω ότι ο άνθρωπος που ξυπνά και καταλήγει να παρακολουθεί το κοινό, είναι ο ίδιος ο συγγραφέας και σκηνοθέτης της ταινίας, Leos Carax. Με αυτόν τον τρόπο, μέσα σε λίγα λεπτά ο θεατής γνωρίζει ότι το περιεχόμενο του έργου που πρόκειται να παρακολουθήσει έχει έναν καθαρά αυτο-αναφορικό χαρακτήρα, δοσμένο μ' έναν τρόπο λίγο παρανοϊκό.
Προσωπικά, πάντα με μάγευαν τ' αυτο-αναφορικά έργα τέχνης. Αυτό τ' ομολογώ. Θεωρώ μαγικό, όταν ένας καλλιτέχνης καταφέρνει να εντάξει εντός της άτυπης θεατρικής ή κινηματογραφικής σύμβασης, κοινού και θεάματος, έναν ακόμη όρο, αυτόν της διπλής σύμβασης που προϋποθέτει την ανάδειξη της διαδικασίας παραγωγής του έργου αυτού. Μπορεί το "Holly motors" να μην είναι ακριβώς ένας καθαρός "κινηματογράφος εν κινηματογράφω", έχει όμως αυτούσιες αυτο-αναφορικές σκηνές και βασίζεται στην παρουσίαση της πρώτης ύλης της έβδομης τέχνης, αυτής του ηθοποιού.
Το παραπάνω σχόλιο, κάλλιστα, θα μπορούσε να παραπέμψει λοιπόν σε μια σινεφίλ ταινία, την οποία μόνο λίγοι θα βρουν ενδιαφέρουσα. Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Το έργο παρακολουθείται ευχάριστα και καταφέρνει να κρατήσει τον υποψήφιο θεατή του, λόγω μιας συνεχούς αλλαγής που εξηγείται μ' έναν παράλογο αλλά αποδεκτό τρόπο, λόγω των εύληπτων συμβολισμών της και κυρίως λόγω των μηνυμάτων που καταφέρνει να περάσει στον κινηματογραφικό θεατή. Χωρίς να καταλαβαίνεις το λόγο, το "Holy motors" σε ρουφά και μένεις να το παρακολουθείς καθηλωμένος, στην αρχή προσπαθώντας να καταλάβεις κι έπειτα από απόλαυση.
Η λιμουζίνα που εκτελεί τα χρέη μεταφορέα, είναι ουσιαστικά η ζωή του Oscar. Η ζωή ενός ηθοποιού στην οποία συνεχώς μασκαρεύεται και γίνεται ένα με τους ρόλους του, συναντά ανθρώπους, οδηγείται στις καταχρήσεις για ν' αντέξει αυτή τη σύγχυση ταυτοτήτων, καταλήγει κάποια στιγμή να χάσει τον εαυτό του μέσα σε όλες τις αλλαγές, τρελαίνεται για λίγο και θυμάται την ζωή του. Όλα τα παραπάνω, με ένα ρεαλιστικό δράμα, δεν θα μπορούσαν να παρουσιαστούν με τόση σαφήνεια. Σ' ένα σουρεαλιστικό δράμα, αντιθέτως, υπάρχει η δυνατότητα ν' απευθυνθείς ευθέως στο θεατή και να μην περιμένεις να κατανοήσει την πραγματικότητα που βλέπει μπροστά του.
Μέσα σ' αυτή τη "γιορτή" χαρακτήρων που μας παρουσιάζει ο Carax, θα δούμε ότι εκτός όλων των μορφών που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος στη ζωή του, σύζυγος, πατέρας, σάτυρος, ζητιάνος, ετοιμοθάνατος, δολοφόνος, περνάνε παράλληλα διάφορα σημαντικά μηνύματα και στιγμές της ζωής. Για παράδειγμα, η κάμερα θα εστιάσει κάποια στιγμή σ' έναν γάμο, ενώ αργότερα σ' ένα όνειρο του Oscar, γίνεται σαφέστατη αναφορά στο θάνατο. Επίσης, ο Oscar θα δούμε ότι στην πραγματική του ζωή, παρακολουθεί την καθημερινότητα του Παρισιού, μέσα από μια οθόνη.
Ίσως ο πιο σοκαριστικός ρόλος του ηθοποιού επίσης, να είναι αυτός του σάτυρου/καλικάντζαρου, αφού εκεί παρουσιάζεται η ανθρώπινη αδηφαγία, η ανάγκη να γυρίσουμε σε μια παλαιότερη εποχή, στα έγκατα της πόλης, που όλα επιτρέπονται, όπως επίσης κι ο χώρος της μόδας και της show-biz γενικότερα. Όμως, η κάθε ιστορία έχει κι από ένα σαφές μήνυμα. Ακόμα κι η σκηνή που ο Oscar παίζει απλά ακορντεόν, φωνάζει ότι αυτό το μουσικό διάλειμμα είναι απαραίτητο τόσο για τον ηθοποιό, όσο και για το θεατή.
Επίσης, αυτή η συνεχής εναλλαγή ρόλων, νομίζω σκόπιμα προσπαθεί να μπερδέψει τον θεατή, έτσι ώστε κάποιες στιγμές να μην μπορεί να καταλάβει τι είναι πραγματική ζωή και τι ρόλος. Κι αυτό, όχι επειδή με το μπέρδεμα θα τον κερδίσει κι άλλο, αλλά γιατί θέλει να δείξει ότι όλοι στη ζωή μας παίζουμε ρόλους και το πιο όμορφο, είναι ότι ακόμα κι αν σου περάσει από το μυαλό η σκέψη ότι το φιλμ που παρακολουθείς, ίσως να δείχνει κι ένα κομμάτι της δικής σου ζωής, ο σκηνοθέτης, φροντίζει πριν το τελείωμα να επιβεβαιώσει αυτή σου την υποψία.
Σε γενικές γραμμές, απευθύνεται σίγουρα σ' ολόκληρο τον καλλιτεχνικό χώρο κι έπειτα στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Η προσωπική μου άποψη, είναι ότι πιθανότατα θ' αρέσει στην πλειοψηφία των θεατών, καθώς μου φαίνεται απίθανο να χαρακτηριστεί από κάποιον "ακατανόητη". Σίγουρα δεν απευθύνεται στους πολύ συμβατικούς θεατές αλλά σ' ένα λίγο πιο ανοιχτόμυαλο κοινό κι οφείλω να ομολογήσω ότι ακόμα κι αν δεν αρέσει, σίγουρα προκαλεί κι εφόσον προκαλεί, πετυχαίνει.
Βαθμολογία: 4/5
Τα σχετικά
Γαλλικό μυθοπλαστικό δράμα, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Leos Carax, διάρκειας 115 λεπτών, με βασικούς πρωταγωνιστές, τους Denis Lavant, Edith Scob, Kylie Minogue, Eva Mendes, Nastya Golubeva Carax, Elise Lhomeau, Jeanne Disson, Reda Oumouzoune, Zlata, Michel Piccoli, Geoffrey Carey, Annabelle Dexter-Jones και Leos Carax.
Οι σύνδεσμοι
Trailer
Imdb
Rotten Tomatoes
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου